| Hiện trường vụ cây đổ chết người tối 4/6 tại đường Hùng Vương, Hà Nội.
|
"Chủ sở hữu phải bồi thường" Luật sư Vũ Tiến Vinh cho rằng, theo quy định của Bộ luật Dân sự
thì sự kiện bất khả kháng là sự kiện xảy ra một cách khách quan không
thể lường trước được và không thể khắc phục được mặc dù đã áp dụng mọi
biện pháp cần thiết và khả năng cho phép. Việt
Nam là nước có khí hậu nhiệt đới, giáp biển nên khí hậu rất khắc
nghiệt, mỗi năm hứng chịu hàng chục cơn bão, hiện tượng giông lốc cũng
thường xuyên xảy ra. Các công ty quản lý cây xanh hoàn toàn biết việc
này nhưng thường chỉ cho nhân viên đi cắt tỉa cây trước mỗi mùa mưa bão
mà không làm thường xuyên trong năm. Do vậy, những trận giông lốc đầu
mùa khi chưa kịp cắt tỉa những cây có nguy cơ gãy đổ cao thường gây hậu
quả lớn và bất ngờ. Việc công ty
cây xanh biết trước điều kiện thời tiết khác nghiệt mà không cắt tỉa kịp
thời dẫn đến gãy đổ gây thiệt hại thì không thể coi là bất khả kháng. Khi
một cây xanh đổ gây hậu quả nghiêm trọng, trường hợp này lỗi thuộc về
công ty quản lý cây xanh. Về nguyên tắc, đơn vị này có nghĩa vụ phải bồi
thường thiệt hại về người và tài sản theo quy định của Bộ luật Dân sự
năm 2005. Điều 626 Bộ luật Dân sự quy định: "Chủ sở hữu phải bồi thường
thiệt hại do cây đổ gãy gây ra, trừ trường hợp hoàn toàn xảy ra do lỗi
của người bị thiệt hại hoặc do sự kiện bất khả kháng". Theo
quy định về bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng thì chủ sở hữu phải bồi
thường toàn bộ thiệt hại về người và tài sản cho bên bị thiệt hại một
cách nhanh chóng, kịp thời. Việc
bồi thường được thực hiện theo quy định tại khoản 1, Điều 605, Bộ luật
Dân sự là: “Thiệt hại phải được bồi thường toàn bộ và kịp thời. Các bên
có thể thỏa thuận về mức bồi thường, hình thức bồi thường bằng tiền,
bằng hiện vật hoặc thực hiện một công việc, phương thức bồi thường một
lần hoặc nhiều lần, trừ trường hợp pháp luật có quy định khác”. Khi
thiệt hại xảy ra là sức khoẻ và tính mạng của người bị hại thì phải bồi
thường toàn bộ chi phí cứu chữa, điều trị, chi phí lo mai táng và một
khoản bồi thường bù đắp tổn thất tinh thần khi sức khỏe, tính mạng bị
xâm hại. Nếu nguyên nhân sự cố do bên thứ ba gây ra thì bên thứ 3 phải liên đới bồi thường với chủ sở hữu. Trường
hợp giữa các bên không thể thỏa thuận, hòa giải thì một trong các bên
đều có quyền yêu cầu tòa án xét xử buộc bên vi phạm phải bồi thường
thiệt hại. Công ty quản lý cây
xanh là doanh nghiệp nhà nước được thành lập theo quyết định của UBND
tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương, chịu sự quản lý trực tiếp của
UBND cấp tỉnh. Do vậy, xét về góc độ quản lý nhà nước khi để hiện tượng
cây xanh gãy đổ hàng loạt như những trận giông lốc vừa qua thì rõ ràng
UBND nơi xảy ra thiệt hại đã không làm hết trách nhiệm quản lý, đôn đốc
đơn vị dưới quyền. Khó đổ lỗi cho công ty cây xanh? Theo
luật sư Thơm, xuất phát từ chức năng nhiệm vụ của Công ty Công viên cây
xanh Hà Nội là loại hình doanh nghiệp Nhà nước hoạt động công ích được
Thành phố giao quản lý cây xanh có bóng mát được trồng trên địa bàn của
Hà Nội. Trong số đó đa phần là
những cây lâu năm có bộ rễ chùm tốn đất, tán rộng nhưng rất dễ gãy đổ.
Bên cạnh đó, tốc độ gia tăng đô thị hóa, sửa chữa, nâng cấp, xây dựng
mới hệ thống thoát nước, cầu cống, hạ ngầm đường điện, viễn thông,… đã
có những ảnh hưởng nhất định tới sự an toàn của những cây xanh cổ thụ
trên các tuyến phố. Do đó dẫn tới một số cây xanh lâu năm bị mất rễ dẫn
tới nguy cơ mất an toàn cho người dân. Nhiều trường cây bị đổ ngã trong
thời tiết bình thường chứ không phải là do mưa to gió lớn. Số
lượng cây xanh có bóng mát trên địa bàn Thủ đô do Công ty Công viên cây
xanh quản lý là rất lớn, trên 46.000 cây được trồng trên nhiều tuyến
phố 9 quận của Hà Nội. Mỗi năm đơn vị này đã cắt sửa trên 4.000 cây nặng
tán, nguy hiểm; chặt hạ trên 1.000 cây chết khô, sâu mục, nghiêng, nguy
hiểm. Ngay việc thu dọn hậu quả hàng loạt cây ngã đổ trong cơn dông
ngày 4/6/2014 vừa qua cũng còn gặp nhiều khó khăn vì do thiếu phương
tiện, nhân lực,… | Hiện trường vụ cây đổ làm 2 người bị thương tại TP.HCM chiều 28/5.
|
Bên
cạnh đó, việc chặt hạ một cây xanh phải qua nhiều cơ quan thẩm định.
Công ty cây xanh cũng lập phương án đánh giá, thẩm định, báo cáo của
chính quyền sở tại những cây xanh có thể mất an toàn để có phương án
trình các cơ quan có thẩm quyền phê duyệt chặt hạ và thay thế trồng cây
khác và cũng tránh hiện tượng lợi dụng việc chặt cây vào mục đích cá
nhân. Đặc biệt là chặt những cây gỗ quý hoặc loại bỏ những cây chắn
trước cửa nhà, cơ quan, doanh nghiệp… Vụ
việc lái xe taxi vừa qua bị cây cổ thụ đè chết tại tuyến đường vườn hoa
Mai Xuân Thưởng vừa qua là sự việc rất đau lòng và đáng tiếc. Đây cũng
là hồi chuông cảnh báo trong việc quản lý các cây xanh trên địa bàn thủ
đô và cần thiết phải có sự vào cuộc nhiều cơ quan, tổ chức, nhà khoa học
có chuyên môn để đánh giá sự an toàn của hệ thống cây xanh cổ thụ để có
biện pháp chặt hạ, thay thế bằng các cây xanh khác trên các tuyến đường
phố tránh các sự việc đáng tiếc như đã xảy ra. Chiều
ngày 4/6/2014 vừa qua, các cơ quan dự báo thời tiết cũng đã đưa nhiều
thông tin về hiện tượng thời tiết xấu qua các phương tiện truyền thông
tại Hà Nội. Đối với người dân, trong khi mưa, dông, bão, nếu như không
có việc gì thực sự cần thiết thì không nên ra ngoài đường để tránh những
điều đáng tiếc xảy tới. Từ những
căn cứ nêu trên, rất khó để có thể quy trách nhiệm cho Công ty Công
viên cây xanh có trách nhiệm trong việc cây đổ đè chết lái xe taxi vừa
qua tại tuyến phố bên cạnh vườn hoa Mai Xuân Thưởng trong hoàn cảnh mưa
dông, gió lốc. Không chỉ riêng vụ tài xế taxi bị tử vong, thiệt hại về
tài sản mà còn rất nhiều người dân bị cây đổ thiệt hại về tài sản. Trong
những vụ việc đáng tiếc do cây đổ đè chết người thì theo quan điểm của
luật sư, chính quyền địa phương phối hợp cùng công ty công viên cây xanh
hỗ trợ nhân đạo một phần cho người dân bị thiệt hại về tính mạng, tài
sản. Điều này thể hiện trách nhiệm cũng như đạo lý của người Việt Nam. Nếu
gia đình nạn nhân có yêu cầu xem xét trách nhiệm bồi thường thiệt hại
thì có thể khởi kiện ra Tòa án nhân dân yêu cầu bồi thường theo qui định
của pháp luật. Việc xem xét trách nhiệm của các bên sẽ được tòa án xem
xét giải quyết theo qui định của pháp luật. Xác định trách nhiệm thế nào? Phân
tích từ góc độ khác, luật sư Giang Hồng Thanh - Văn phòng luật sư Giang
Thanh cho rằng, theo Điều 626 Bộ luật Dân sự quy định về việc bồi
thường thiệt hại do cây cối gây ra như sau: "Chủ sở hữu phải bồi thường
thiệt hại do cây cối đổ, gãy gây ra, trừ trường hợp thiệt hại xảy ra
hoàn toàn do lỗi của người bị thiệt hại hoặc do sự kiện bất khả kháng." Có
ý kiến cho rằng tình huống cây xà cừ cổ thụ bật gốc đè vào xe taxi làm
lái xe tử vong tối ngày 4/6 vừa qua tại khu vực vườn hoa Mai Xuân Thưởng
thuộc trường hợp bất khả kháng. "Quan điểm của tôi là để xác định có
phải trường hợp bất khả kháng hay không còn phải phụ thuộc vào nhiều yếu
tố", luật sư Thanh nêu ý kiến.
Theo
luật sư, Điều 161 Bộ luật Dân sự quy định về sự kiện bất khả kháng như
sau: "Sự kiện bất khả kháng là sự kiện xảy ra một cách khách quan không
thể lường trước được và không thể khắc phục được mặc dù đã áp dụng mọi
biện pháp cần thiết và khả năng cho phép." Vậy cây xà cừ cổ thụ đổ có phải là không thể lường trước và không thể khắc phục được hay không? Giả
sử trước khi sự cố xảy ra đã có thông báo của người dân tới cơ quan
quản lý cây xanh về nguy cơ gãy đổ của cây này mà cơ quan quản lý không
kịp thời khắc phục thì khi cây bật gốc do mưa bão không thể coi đó là sự
kiện bất khả kháng. Hoặc trường
hợp cây xà cừ nói trên đã có hiện tượng mục rỗng, bị bệnh, già cỗi,
chết... mà cũng không được chặt hạ, dịch chuyển kịp thời thì cũng không
thể coi vụ việc đã xảy ra là sự kiện bất khả kháng. Điều
11 Nghị định số 64/2010/NĐ-CP ngày 11 tháng 06 năm 2010 về quản lý cây
xanh đô thị quy định như sau: "Cây trồng phải được định kỳ chăm sóc,
kiểm tra và xác định tình trạng phát triển của cây để có biện pháp theo
dõi, bảo vệ và xử lý kịp thời các tác động ảnh hưởng tới sự phát triển
của cây." Như vậy trách nhiệm của
cơ quan quản lý cây xanh là phải thường xuyên kiểm tra "sức khỏe" cho
cây. Khi phát hiện thấy cây đủ điều kiện cắt tỉa, chặt hạ thì phải xử lý
ngay. Trong trường hợp không thực hiện đúng trách nhiệm của mình dẫn
đến việc cây đổ gãy gây ra thiệt hại thì phải bồi thường. Nếu
các cơ quan chức năng xác định được cây xà cừ nói trên gãy, đổ có phần
trách nhiệm của chủ sở hữu (Ở đây là Công ty TNHH Nhà nước một thành
viên công viên cây xanh Hà Nội) thì Công ty này phải bồi thường cho
người bị thiệt hại cả về tính mạng lẫn tài sản. Tuy
nhiên, quy định pháp luật là như vậy nhưng thực tế để chứng minh được
lỗi của chủ sở hữu cây xà cừ nói trên là rất khó. Trên quan điểm cá
nhân, luật sư Giang Hồng Thanh cho rằng, trong trường hợp này Công ty
TNHH Nhà nước một thành viên công viên cây xanh Hà Nội trước mắt nên có
sự hỗ trợ kịp thời cả về vật chất lẫn tinh thần cho thân nhân người đã
chết để phần nào làm giảm bớt đau thương mất mát cho họ. Điều đó vừa phù
hợp đạo lý vừa thể hiện được trách nhiệm của một cơ quan nhà nước đối
với người bị hại nói riêng và với nhân dân nói chung. Trả
lời báo chí, ông Nguyễn Đức Mạnh, Phó phòng Kế hoạch-Tổng hợp (Công ty
Công viên cây xanh Hà Nội)-đơn vị được giao quản lý hệ thống cây xanh
hiện nay cho biết, từ đầu năm đến nay trên địa bàn Hà Nội ghi nhận nhiều
trường hợp cây xanh lâu năm bị gãy đổ. Riêng trong trận mưa giông ngày
4/6, đã có gần 160 trường hợp cây xanh bị gãy đổ. Lý giải của ông
Mạnh, bên cạnh sự biến đổi bất thường của thời tiết, nguyên nhân cây
xanh gẫy đổ liên tục còn do việc thi công hạ tầng đô thị. Việc thi công
xây dựng vỉa hè thường hạ cốt hoặc nâng nền lên cao làm cho rễ cây lâu
năm bị nông cạn dẫn đến cây dễ gãy đổ khi mưa bão. Đề cập về trách
nhiệm trước những trường hợp cây xanh gãy đổ gây thiệt hại cho người
dân, lãnh đạo công ty này cho rằng, đến thời điểm này chưa có một quy
định cụ thể nào. “Chúng tôi chỉ quản lý cây xanh theo đơn đặt hàng của
thành phố. Việc tai nạn do cây xanh đổ gãy trong mưa bão là những tai
nạn đáng tiếc, bất khả kháng”, đại diện Công ty Công viên cây xanh nói. |
HOÀI THU- ĐỖ VIỆT
|